Бобурийларни Буюк Мўғуллар дейиш тўғрими? Бугун шу масалада гаплашамиз.

21/10/2024    21:30    238

Бобур ота томонидан темурийлар, она томонидан чингизийлар авлодидан эди. Унинг она авлоди ҳам аллақачон туркийлашиб кетишган. Бобур ўз асарларида ҳеч қачон ўзини мўғул деб атамаган, аксинча мўғулларни маданиятдан йироқ, саҳройи элат сифатида зикр этади. Бу биринчи исбот.

 Тошкентда Ислом цивилизацияси маркази ташаббуси билан ўтказилаётган «Шарқ ренессанслари феномени: салтанатлар, динлар, шахслар ва тамаддунлар» мавзусидаги халқаро маданий мерос ҳафталигида германиялик тадқиқотчи, Берлин миллий кутубхонаси масъул ходими, асли уйғур қизи бўлган Айсима Мирсултан яна бир муҳим топилма ҳақида маълумот берди.

Олиманинг айтишича, Берлин кутубхонасида Бобурийлар ҳукмдори, Буюк Акбарнинг ўғли Жаҳонгир (1569-1627) пайтида 1608-1618 йиллар орасида яратилган мураққаʼ альбомда Алишер Навоий, Ҳусайн Бойқаро, Мавлавий сингари шоирларнинг туркий шеърлари ўрин олган. Бу иккинчи исбот.

Миниатюраларда Шарқ ва Ғарб тасвирий санъатига хос хусусиятлар яққол кўзга ташланади. Туркий тилдаги шеърлар жуда чиройли, настаълиқ хатида, хатосиз кўчирилган. Мураққаъда буюк мутафаккир Алишер Навоийнинг ўнлаб шеърлари ўрин олган. Бу учинчи исбот.

Айнан шу мисолларнинг ўзиёқ Бобур ва унинг авлодларини буюк мўғуллар деб аташ буткул хато эканини англатади. Маълумот фойдали бўлди, деган умиддаман.