ЎЗБЕКИСТОННИНГ ТУРКИЯ ВА АР-РИЁДДАГИ МАЪРИФИЙ ТАШАББУСЛАРИ: ИСЛОМ ЦИВИЛИЗАЦИЯСИ МАРКАЗИ ХАЛҚАРО МИНБАРДА

Ўзбекистонлик бир гуруҳ олимлар Туркия Республикасида бўлиб, қатор анжуманлар, давра суҳбатлари, тақдимот ва кўргазмаларда иштирок этишди. Сафарнинг марказий воқеаси – Истанбул шаҳрида бўлиб ўтган Туркия Миллий саройлар бошқармасининг 100 йиллигига бағишланган халқаро симпозиум бўлди. Унда 37 мамлакатдан 50 дан ортиқ маърузачи ва 300 га яқин иштирокчи қатнашиб, музей иши ва маданий меросни асраш бўйича замонавий ёндашувлар муҳокама қилинди.

Очилишда Президент Режеп Таййип Эрдоғаннинг видеомурожаати намойиш этилди. Вице-президент Жевдет Йилмаз, Миллий саройлар директори Ясин Йилдиз ва бошқа расмийлар иштирокчиларни қутладилар. Таъкидландики, 1925 йилда Мустафо Камол Отатурк ташаббуси билан Усмонийлар империяси саройлари давлат ихтиёрига ўтказилгани Миллий саройлар тизимининг шаклланишига асос бўлган.
 

Мазкур анжуманда Ўзбекистондан Ислом цивилизацияси маркази директори Фирдавс Абдухолиқов, Ўзбекистон тарихи давлат музейи директори Жаннат Исмоилова, “ЎзАрхив” Миллий агентлиги директори ўринбосари Шерзод Содиқов, агентлик катта илмий ходими Насриддин Мирзаев сингари ўзбекистонлик олимлар мамлакатимизда маданий меросни асраб-авайлаш ва кенг тарғиб қилиш масалалари бўйича маърузалари билан иштирок этишди.

Ўзбекистон тақдимоти: янги авлоднинг инновацион музейи

Ўзбекистон номидан симпозиумда Ислом цивилизацияси Маркази директори, Ўзбекистон маданий меросини асраш, ўрганиш ва оммалаштириш бўйича Бутунжаҳон жамияти раиси Фирдавс Абдуҳолиқов иштирок этди. У ўз маърузасида Марказнинг миссияси, музей экспозициялари концепцияси ҳамда Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг йирик муаллифлик-маърифий лойиҳаси доирасида амалга оширилаётган халқаро илмий тадқиқотлар ҳақида сўз юритди.

– Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази ҳурматли Президент Шавкат Мирзиёев ташаббуси билан ташкил этилган. Марказнинг асосий мақсади – ислом маърифатини ўрганиш ва аждодларимиз меросини халқимизга ҳамда дунё жамоатчилигига етказишдан иборат. Марказда музей экспозициялари замонавий талаблар асосида шакллантирилган, илмий-тадқиқот ва инновацион лойиҳалар билан бойитилган. Шунингдек, маҳаллий ва хорижий мутахассислар билан ҳамкорликда марказ экспозициялари яратилмоқда, музейда сунъий интеллект орқали буюк аждодларимизнинг сиймоси жонлантирилмоқда, — деди Фирдавс Абдухолиқов ўз маърузасида.

Анжуманда марказ фаолияти ҳақида видеоролик намойиш этилди. Роликда марказнинг сўнгги йиллардаги ривожланиши, илмий-тадқиқот ва музей экспозициялари, маҳаллий ва хорижий экспертлар билан ҳамкорликда амалга оширилаётган лойиҳалар ҳақида кенг маълумот берилди.

– Муҳтарам Президентимиз ташаббуслари билан Ўзбекистонда халқимизнинг жаҳон тарихи ва маданиятига қўшган салмоқли ҳиссасини намоён этиш борасида салмоқли ишлар амалга оширилмоқда. Бу борада хорижий мамлакатлар тажрибасини ўрганиш муҳим ўрин тутади.  Шу маънода Туркияга бу галги ташрифимиз жуда эсда қоларли ва манфаатли бўлди.  Туркия музей ва кутубхоналаридаги Ўзбекистон маданий меросига оид  экспонатлар билан яқиндан танишиб, икки халқ маданияти, тарихи ва  тақдири бир-бирига чамбарчас боғлиқ эканига янада бир ишонч ҳосил қолдик, - деди Ўзбекистон тарихи давлат музейи директори Жаннат Исмоилова.

Сафар доирасида марказ вакиллари ИРСИКА раҳбари Маҳмуд Эрол Қилич билан учрашдилар. У Ўзбекистоннинг ислом маданияти ва меросини асрашда 57 мамлакат орасида етакчи ўринда эканини, Марказ эса Президент ташаббуси билан амалга оширилган йирик мегалойиҳа сифатида бутун Ислом олами учун муҳим аҳамият касб этишини таъкидлади. ИРСИКА томонидан Ўзбекистондаги маънавий-маърифий ислоҳотлар ҳақида махсус китоб-альбом тайёрланаётгани ҳам маълум қилинди. Унда сўнгги йиллардаги туб ўзгаришлар, қўшма тадбирлар ва келгуси лойиҳалар акс эттирилади.

Ташрифнинг муҳим қисми сифатида делегация Сулаймония кутубхонасидаги нодир қўлёзмалар фонди билан танишди. Туркия Қўлёзма асарлар бошқармаси раиси Жўшқин Йилмазнинг айтишича, бу ерда 200 мингдан ортиқ қўлёзма замонавий шарт-шароитларда сақланади, уларнинг катта қисми Ўзбекистон тарихий мероси билан боғлиқ. Ўзбек ва турк мутахассислари қўлёзмаларни ўрганиш ва тарғиб қилиш бўйича узоқ йиллардан бери самарали ҳамкорлик қилиб келмоқда.

Туркияда амалга оширилган тадбирлардан сўнг, Марказ директори Фирдавс Абдуҳолиқов Саудия Арабистонининг Макка шаҳрида хизмат сафарида бўлди. Сафар Бутунжаҳон ислом лигаси (Muslim World League) Бош котиби таклифига биноан амалга оширилди.

Маккада Марказ раҳбари Уюшма томонидан ишга туширилган янги MWL электрон платформасининг тақдимотида иштирок этди. Платформа исломий меросни рақамлаштириш, илмий ҳамкорликни кучайтириш ва ислом цивилизациясига оид манба ва тадқиқотларни глобал аудиторияга етказишни мақсад қилади. Тақдимотда кўплаб халқаро илмий ва диний ташкилотлар вакиллари иштирок этди.

Шунингдек, Фирдавс Абдуҳолиқов Бутунжаҳон ислом олами уюшмаси Бош котиби Абдулкарим ал-Исса билан учрашди. Музокара чоғида Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази ва Уюшма ўртасидаги икки томонлама ҳамкорлик, қўшма тадқиқотлар, манбаларни рақамлаштириш, халқаро конференциялар ва кўргазмалар уюштириш, мутахассислар ўртасида тажриба алмашиш каби йўналишлар муҳокама қилинди.

Учрашув якунида томонлар стратегик ҳамкорликни кенгайтириш ва ўзаро манфаатли лойиҳаларни янги босқичга олиб чиқишга тайёр эканликларини билдирди.

Туркия ва Саудия Арабистонида ўтказилган тадбирлар Ислом цивилизацияси марказининг халқаро майдондаги нуфузини янада оширди. Истанбулдаги учрашувлар илмий-амалий ҳамкорликни кучайтириш, қўшма лойиҳалар ва ахборот алмашинувини йўлга қўйиш имконини яратган бўлса, Маккада MWL электрон платформасининг ишга туширилиши исломий меросни рақамлаштириш ва глобал илмий интеграция йўналишида янги босқични белгилади. Ҳар икки ташриф ҳам Ўзбекистоннинг маърифий дипломатияси, илмий ҳамкорлик ва ислом цивилизацияси меросини жаҳонга етказиш борасида стратегик қадамларни мустаҳкамлади.