Aldiplomasy: “Тошкентдаги Ислом цивилизацияси маркази…Миллат хотираси ва янги уйғониш даврига эшик”

Тарих саҳифалари очилган илк даврлардан бошлаб, Ўзбекистон исломий қадриятларни шакллантириш ва илм-маърифатни ёйишда муҳим ўрин тутиб келганлигини Aldiplomasy томонидан эътироф этилди. Бу замин жаҳон илм-фанига асрлар оша номи ўчмас алломаларни етказиб берди: Имом ал-Бухорий, аз-Замахшарий, ал-Хоразмий, Ибн Сино, ал-Беруний ва фиқҳ, фалсафа, тиббиёт, математика ҳамда астрономия соҳаларида беқиёс из қолдирган яна кўплаб буюк зотлар.

Ушбу улкан меросни қайта тиклаш — ўтмишга шунчаки назар ташлаш эмас, балки Президентимиз Шавкат Мирзиёев раҳнамолигида амалга оширилаётган стратегик миллий лойиҳадир. У бугунги замонни аждодлар шон-шуҳрати билан боғлаш ва Ўзбекистоннинг биринчи ҳамда иккинчи Уйғониш даврларини юзага келтирган илдизлардан янги Ренессансни барпо этишни мақсад қилади.

Тасаввурлардан улкан ҳақиқатга

Ўзбекистондаги Ислом Цивилизацияси Марказининг қурилиши 2017 йилда Тошкентнинг марказида жойлашган машҳур Ҳазрати Имом мажмуаси ҳудудида бошланди. 10 гектар майдонда қад ростлаган бу иншоот дунёдаги энг улкан маданий марказлардан бири сифатида бунёд этилди. Унинг беқиёс меъморий қиёфаси, 65 метр баландликка кўтарилган мовий гумбази ва улуғвор шакллари жаҳоннинг энг машҳур музейлари билан тенглашади.

Бироқ Марказ оддийгина музей эмас. У — Ислом хотирасининг тирик энциклопедиясидир. Унинг заллари исломдан аввалги цивилизацияларни, биринчи ва иккинчи Ренессанс даврларини, ўзбек хонликлари сулолаларини, ХХ аср ўзгаришларини ҳамда Янги Ўзбекистон — Янги Уйғониш даврининг тонгини ҳикоя қилади.

Умумбашарий меросни бирлаштирувчи маскан

Лойиҳа нафақат маҳаллий меросни асраб қолишга, балки бутун дунё билан қўл узатишга қаратилган. Туркиянинг Сулаймония кутубхонаси, Оксфорд Ислом Тадқиқотлари Маркази, Малайзия Ислом Санъати Музейи, Италиядаги Болоня университети каби 100 дан ортиқ халқаро институт, музей ва кутубхоналар билан ҳамкорлик йўлга қўйилган.

Мазкур ҳамкорлик Марказни Ўзбекистон билан жаҳон маданият макони ўртасида кўприкка айлантиради. Ўнлаб мамлакатлардан олимлар ва мутахассислар унинг кўргазмаларини тайёрлашда фаол иштирок этмоқда. Шу боис, расмий очилишидан олдинроқ ҳам у халқаро эътирофга сазовор бўлди. Машҳур илмий муассасалар бу ерда алоҳида экспозициялар ташкил этишни режалаштирган бўлиб, бу ўз навбатида халифалик давридаги ал-Маъмун ва Амир Темур саройларини эсга солади — ўша даврларда Марказий Осиё энг ёрқин тафаккур эгалари тўпланган маскан бўлган.

Йўқолган хазиналарни тиклаш

Энг диққатга сазовор жиҳатлардан бири — мерос ўғирланишидан меросни тиклаш сари юз тутган ўзгаришдир. Ўнлаб йиллар давомида қўлёзмалар ва қадимий ашёлар Ўзбекистондан яширинча олиб чиқилган. Бироқ бугун 580 дан ортиқ нодир ашёлар қайтарилди — Лондоннинг Sotheby’s ва Christie’s каби машҳур аукционларидан сотиб олинди, шунингдек, йирик коллекционерлардан ҳам қўлга киритилди.

Улар орасида Амир Темур топшириғи билан ёзилган улкан Бойсунғур Қуръони саҳифалари, Мўғуллар даврига оид қилич ва ханжарлар, Сафавий ва Мўғул миниатюралари, Олтин Ўрда даврининг тилла безаклари, Румий “Маснавий” асарининг қўлёзмаси, Ҳофиз Абру “Мажма' ат-таворих” қўлёзмаси варақалари, шунингдек, Суғд, Қорахоний ва Салжуқий даврларга оид ноёб кулолчилик буюмлари ва кумуш идишлар мавжуд.

Янги Ренессанс сари

Ушбу лойиҳа аҳамияти нафақат унинг кўлами ёки хазиналарида, балки рамзий маъносида ҳамдир. Бу, аввало, Ўзбекистон ислом цивилизациясининг буюк марказларидан бири сифатидаги табиий ўрнини қайта тиклашини эълон қилади. Марказ — ўтмиш ва бугунни боғловчи кўприк, келажакка элтувчи йўл бўлиб хизмат қилади. У билим, маданият ва дунёга очиқлик орқали Янги Уйғонишга чорлайди.

Тошкентдаги Ислом Цивилизацияси Маркази оддийгина улкан бино эмас. У — бутун миллатнинг хотираси ва учинчи Ренессанс сари эшикдир. Бу маскан шуни кўрсатадики, миллий ўзлик фақат тарихда эмас, балки эртанги ёрқин келажакни яратишга ундовчи куч сифатида яшайди.